شوره سر از آن مشکلاتی است که نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت. کدر شدن مو و ظهور پوسته‌های سفیدرنگی که سطح مو و روی سر شانه‌ها را پر می‌کند، ظاهری نازیبا به وجود می‌آورد و معمولا فرد را وادار می‌کند هر چه سریع‌تر مشکل خود را حل کند. در جوامع امروزی، حدود نیمی از مردان و نزدیک به 44 درصد زنان دچار شوره سر هستند. برای پیشگیری یا درمان این مشکل یک راه‌حل وجود دارد؛ مراقبت بهتر از پوست سر و پیشگیری از التهاب و خشکی آن. با دکتر حبیب انصارین، عضو هیات مدیره انجمن متخصصان پوست ایران و استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در همین رابطه گفت‌‌وگو کرده‌ایم.

شوره سر چیست و به چه دلیل ایجاد می‌شود؟

      پوست سر از 2 لایه سلول تشکیل شده است؛ لایه درم که لایه درونی و شامل کلاژن و ریشه مو است و لایه خارجی که از سلول‌هایی تشکیل شده که طول عمر 3 هفته‌ای دارند. گاهی به دلایل مختلف مثل آلودگی هوا، استفاده از شامپوی نامناسب، استفاده از مواد شیمیایی برای رنگ کردن یا دکلره یا فر و صاف کردن مو یا حتی سشوار کشیدن‌های مکرر، استفاده از کاندیشنر یا ژل‌های حالت‌دهنده به مو یا اسپری‌های تحریک‌کننده پوست سر، بیماری، گرمی و سردی هوا و خارش‌های مکرر پوست سر، روند تجدیدی 3 هفته‌ای سلول‌های پوست سر دچار اختلال می‌شود و این مساله خود را با شوره سر بروز می‌دهد. شوره در واقع پوسته‌پوسته‌های سر است که به دنبال تجدید بسیار سریع سلول‌های اپیدرم برای رهایی از تهاجمات خارجی ایجاد می‌شود. پوسته‌پوسته شدن سر با التهاب همراه است که خود باعث رشد بیشتر نوعی قارچ به نام «مالاسزیا» می‌شود که به‌طور طبیعی روی پوست سر وجود دارد. این چرخه معیوب ادامه می‌یابد و تجمع و رشد قارچ سبب بروز التهاب می‌‌شود که با گسترش بیش از حد سلول‌های کراتینوسیت همراه است که خود مواد غذایی بیشتری برای قارچ تولید می‌کنند.

برای پیشگیری از بروز شوره چه توصیه‌هایی دارید؟

      شوره سر 2 نوع است؛ شوره خشک و شوره چرب. شوره‌های سر خشک روی ساقه‌های مو دیده می‌شوند و مثل برف روی سرشانه می‌ریزند. این نوع شوره به ندرت در دوران کودکی و سالمندی بروز می‌کند و بین نوجوانی و درنهایت 50 سالگی دیده می‌شود. دلایل بروز شوره سر خشک متعدد است و می‌تواند دلایل داخلی یا خارجی داشته باشد. استفاده از شامپوی بسیار قوی که سبب خشکی پوست سر شود، شرایط آب و هوایی، استرس، مسائل عصبی و بی‌خوابی از شایع‌ترین دلایل بروز این نوع شوره سر است و تنها راه پیشگیری از آن، مرطوب نگه داشتن پوست سر و پرهیز از شستشوی خشن پوست سر و استفاده نکردن از سشوار و مواد شیمیایی است. این نوع شوره سبب کدری مو می‌شود و با خارش گهگاهی و التهاب کف سر همراه است. برای درمان آن می‌توان از شامپوهای ضدشوره یا شامپوهای ملایم مخصوص نوع مو استفاده کرد.

شامپوهای ضدشوره حاوی چه موادی هستند؟

      شامپوهای ضدشوره مخصوص موهای خشک، مواد شوینده ملایمی هستند که حاوی ترکیب‌های ضدقارچی مثل زینک و پریتینیون و ترکیباتی برای تسکین التهاب و ترکیبات کراتولیتیک برای درمان پوسته‌ریزی‌اند.این شامپوها باید حدود 3 تا 5 دقیقه روی سر باقی بمانند تا اثر کنند. درمان را باید هفته‌ای 2 بار به مدت 3 هفته ادامه داد. از لوسیون نرم‌کننده هم می‌توان استفاده کرد اما اجباری نیست چون ترکیبات مشابه شامپوها را دارد.

و شوره سر چرب چطور؟

      این نوع شوره در واقع ناشی از عفونت قارچی است؛ قارچ‌هایی که از اسیدهای چرب تغذیه می‌کنند و از خود اسیدی ترشح می‌کنند که سبب خارش کف سر می‌شود. این نوع از شوره‌ها به رنگ زرد یا قهوه‌ای روشن هستند و روی سرشانه نمی‌ریزند بلکه به ساقه مو و کف سر می‌چسبند و می‌توانند زمینه‌ساز تجمع و رشد باکتری‌ها باشند. آلودگی هوا، تغییرات آب و هوایی، استفاده از درمان‌های تهاجمی شوره سر و... می‌تواند در بروز این نوع شوره دخیل باشد. درمان این نوع از شوره سر سخت‌تر از شوره خشک است و باید به سرعت آن را درمان کرد در غیر این صورت به مرور سبب خفگی سلول‌های پوست سر و ریزش مو می‌شود. استفاده از شامپوهای ضدشوره مخصوص موهای چرب می‌تواند کمک‌کننده باشد. در صورتی که شامپو یا لوسیون ضدشوره بی‌تاثیر باشد از درمان‌های دارویی ضدالتهاب قوی مثل کورتیکوییدهای موضعی استفاده می‌شود که به شکل شامپو، لوسیون و کرم موجود است.

      آلودگی هوا، شامپوی نامناسب، دکلره و رنگ مو، سشوار کشیدن‌های مکرر، ژل و اسپری‌ مو، سرما و گرما می‌توانند زمینه‌ساز شوره سر باشند

سمیه مقصودعلی