کتاب حفظ الصحه ناصری از بهترین کتابها در زمینه طب سنتی است که در زمان قاجاریه توسط حکیم گیلانی نوشته شده است. این کتاب را دکتر چوپانی از پژوهشگران برجسته طب سنتی تصحیح نموده اند و فرصت استفاده از آن را برای علاقه مندان فراهم آورده اند. در اهمیت این کتاب همین بس که نگارنده آن حدود 120 سال عمر کرده و از عاملان دستوراتی است که خود در این کتاب نگاشته است و همچنین تقویت کننده صحت مطالب بیان شده در کتاب. 

 

نگارنده کتاب در مقدمه کتاب علت نوشتن این کتاب را چنین توضیح داده است: «آنچه مشاهده شده، و به علاوه از اساتيد آگاه خبير بصير معمر ]مسن[ كه در اين فن شريف اطلاع كامل علما و عملا داشته‏اند مسموع شده؛ تقريبا يك‏صد سال است كه در مملكت ايران مراقبت حفظ صحت از رسومات متروكه است، ]این که[ سهل است، از بابت قصور هم به معالجه مرض هم كسى اقدام نمى‏نمايد؛ مگر آنكه آن مرض در مزاج به حدى مستولى شود كه قريب به ممتنع العلاج گردد، آن‏وقت به معالجه اقدام مى‏نمايند. فلهذا يك نفر آدم صحيح المزاج كه مزاجا و عضوا سالم باشد كمتر يافت مى‏شود و اغلب در بدايت سن و جوانى اكثر قوا و افعال خود را عادم و فاقدند.

 

توضيحا شخصى كه هنوز به سن سى سال نرسيده است، اكثر موهاى او از سياهى به سفيدى مبدل شده و از اسنان به سبب نداشتن دندان يا فساد آن شماره سال مى‏كند و عذر مى‏آورد و در قوّت معده جز سوء هضم و سقوط اشتها حاصلى نه، و در چشم به سبب ضعف قوه باصره محتاج به كحل و عينك است و در استماع مسموعات، قوه سامعه نقصان پذيرفته و در تحصيل قوه باه محتاج به سقنقور و مغز عصفور ]گنجشک[ گشته و همچنين در ساير قوا و افعال آنها.»

این کتاب در ... گفتار موضوع حفظ صحت را بیان نموده است. گفتار اول به بیان سته ضروریه یا شش اصل ضروری برای حفظ سلامتی پرداخته است. گفتار دوم به دستورات خاص سلامتی برای سنین مختلف رفته و گفتار سوم به تدبیر افراد خارج از اعتدال که هنوز دچار سوء مزاج و بیماری واضح نشده اند. گفتار چهارم کتاب به تدبیر مسافرین و نیز دستورات حفظ سلامتی اعضای مختلف پرداخته است. انتهای کتاب نیز به بیان کیفیت و خواص و اثار مفردات پرکاربرد که در اکثر خانه ها استفاده می گردند اختصاص یافته است از جمله حبوبات، گوشتها، سبزیجات و ... .

 

مولف: حیکم محمد کاظم گیلانی

 

تصحیح و تحقیق: دکتر رسول چوپانی

 

قیمت: 14،000 تومان