مواد بوئیدنى چه تر و چه خشک براى بیماریهاى دماغى مؤثر بوده، برطرف کننده فساد و عفونت و تقویت کننده بى ضررى مى باشند. کوبیده این مواد را مى توان در گلاب، سرکه یا مایع دیگر ریخته و بوى متصاعده از آن را استشمام نمود و یا اینکه به صورت خشک قدرى از آن را در بینى قرار دهند و بوى آن را خوب بالا بکشند به طورى که رایحه آن تا به حلق برسد. چندین بار این عمل را باید تکرار کرد و رایحه را از دهان بیرون داد.

مکرّر مشاهده شده که بیمار مدتها در رنج بیمارى و تب و درد به سر برده و با هیچ داروئى تسکین نمى یافته ولى با چند بار بویش و ایجاد عطسه بهبود حاصل کرده است و این خود درمانیست جالب که از فواید آن نباید غافل ماند. به طور کلى باید همیشه در بیماریها این مورد را منظور نظر قرار داد و در صورت ضرورت در انجام این امر تعلل نکرد، زیرا حفظ و سلامت دماغ از جمله واجبات است. چه به هنگام تندرستى و چه در زمان بیمارى استعمال بوئیدنى ها باعث قوت دماغ و مانع بروز مواد فاسد مى گردد. به کار بردن بوئیدنیها مانع تجمع مواد رطوبى در دماغ و نتیجتا مانع بروز صرع و انواع عوارض و ناراحتى هاى دماغى مى شود.

در زیر نسخه برخى از شمومى را که در کتب قدیم پزشکى آمده است یادداشت کرده ام:

1. محلول عود، فاوانیا، جندبیدستر در آب مرزنجوش (مفید براى صرع)
2. محلول گل شاهسپرم 1 مثقال، پنج لقاح 1 مثقال، زعفران 1 مثقال، شوید 1 مثقال، افیون 2/ 1 مثقال در آب مرزنجوش (مقوّى دماغ و آرام بخش)
3. مخلوط نشادر و نوره به مقدار مساوى با کمى آب (دافع زکام و نزله)
4. مخلوط زنجبیل 5/ 1 مثقال، سیاهدانه بو داده معطر و نشادر 1 مثقال با مقدار کمى سرکه (دافع زکام و نزله)
5. تخم کاهو، خشخاش و گشنیز خشک. (مقوّى دماغ و خواب آور)
6. سرکه، گلاب، کافور، خردل و آب گشنیز به میزان مساوى (مقوّى دماغ و دافع سرسام)
7. آب مورد تازه، آب گشنیز سبز، آب سیب، گلاب، خردل و کافور (به میزان مساوى) (نافع در تبهاى عفونى و صداع(سردرد) گرم)
8. تخم گل پنج لقاح 1 مثقال، زعفران و افیون 2 دانگ و کافور 1 دانگ.
9. جوزبویا، درمنه ترکى، مرزنجوش و قرنفل از هریک یک درهم، بسباسه و پودنه کوهى از هریک دو درهم، سرشته در آب سیب. (براى صداع سرد و رفع فراموشى)
10. لادن و مرزنجوش از هر کدام یک درهم، زعفران و پودنه از هر کدام دو درهم (براى صداع سرد)