مقالات
ضددردهای غیرنسخه‌ای؛ دارو یا آب‌نبات؟
ترجمه: شادي شاهزماني
Medscape: امروز، روز نسبتا خسته‌کننده‌اي است که بايد خانم اسميت را در کلينيک ملاقات کنم. به 6 مورد از شکايت‌هاي اصلي او گوش کرده‌ام که فقط 3 مورد از آنها در مديريت بيماري‌هاي مختلف مزمن او مهم محسوب مي‌شوند. به اين فکر مي‌کنم که اگر از وي بخواهم فقط 5 دقيقه به هردويمان مهلت دهد تا استراحت کنيم، تا چه حد غيرحرفه‌اي است! خودم را از دست افکار واهي خلاص مي‌کنم و به 15 قوطي داروي تجويزي که روي ميز مي‌گذارد، با دقت نگاه مي‌کنم.
- «خانم اسميت! مي‌بينم که همه داروهاي خود را تهيه کرده‌ايد. اينها، همه آنها هستند، درست است؟»
- «بله، دکتر!»
اما صبر کنيد، به‌طور ناخواسته نگاهم به درون کيف دستي او افتاد: «پس قوطي‌هايي که در کيف شما هستند، چه؟»
- «خوب، اينها دارو نيستند. فقط چند نوع قرص که گاهي استفاده مي‌کنم.»
- «ممکن است آنها را ببينم؟»
- «البته، دکتر.»
ناپروکسن، ايبوپروفن، استامينوفن، ايبوپروفن/دي‌فنيل هيدرامين، استامينوفن/هيدروکدون! «خانم اسميت، اين داروها را هر چندوقت يکبار استفاده مي‌کنيد؟»
- «خوب، خيلي مطمئن نيستم. گاهي هر روز، اما اگر روزي درد زيادي داشته باشم، همه آنها را مصرف مي‌کنم.»
اين مورد، متاسفانه نشان مي‌دهد، چگونه بيمار مبتلا به نارسايي قلبي، نارسايي مزمن کليوي، و داراي سابقه سکته‌مغزي، با استفاده از ضددردهاي غيرنسخه‌اي مي‌تواند خود را در معرض خطر بيشتري قرار دهد.
اما اين موضوع، يکي از واقعيت‌هاي موجود است و محاسبات نيز تاثير ضددردهاي OTC را نشان مي‌دهند. در حدود نيمي از بيماراني که داروهاي نسخه‌اي دريافت مي‌کنند، همزمان از داروهاي OTC هم استفاده مي‌کنند. ضددردها، تاکنون محبوب‌ترين داروهاي OTC بوده‌اند.
ضددردهاي OTC اغلب در مديريت دردهاي خفيف تا متوسط اثرگذار هستند و مزاياي مورد توجه بيماران را نيز دارند: به راحتي در دسترس قرار مي‌گيرند، دوزهاي مختلف و مورد تقاضاي بيماران موجود است، و هزينه کمي دارند. در حقيقت، ضددردهاي OTC براي استفاده، بسيار راحت هستند. به همين دليل است که اغلب بيماران آنها را داروي واقعي به حساب نمي‌آورند و همچنين، چرا داروهاي OTC اغلب به‌وسيله ارايه دهندگان مراقبت و سلامت شناسايي نمي‌شوند. اگر مصرف اين دسته از داروها در هر بيمار، جداگانه ارزيابي نشود، عواقب جدي و وخيمي برجاي مي‌گذارد، خصوصا اگر بدون هيچ دستورالعملي به مصرف ضددردهاي OTC ادامه دهد.
NSAIDs: امروزه مشخص شده، مصرف داروهاي ضدالتهابي غيراستروئيدي (NSAIDs) به مدت بيش از 3 ماه، خطر زخم‌هاي معده را بين 15 و 35 درصد بيشتر مي‌کند، هرچند ممکن است بسياري از اين زخم‌ها از نظر باليني قابل توجه نباشند. خطر نسبي بروز حوادث قلبي‌عروقي در اثر مصرف NSAIDs، سازمان غذا و داروي آمريکا را وادار کرده تا در اطلاعيه‌اي، در اين زمينه هشدارهاي لازم را بدهد. تخمين زده مي‌شود، با مصرف منظم NSAIDs، حوادث قلبي‌عروقي در هر 1000 بيمار ـ سال، ميان بزرگسالان با خطر متوسط قلبي‌عروقي، 7 تا 8 مورد افزايش يابد. بيشترين خطر به بيماراني مي‌رسد که مورد شناخته شده بيماري قلبي‌عروقي باشند.
مطالعه‌اي که به تازگي در نشريه BMJ به چاپ رسيده، نشان مي‌دهد خطر 30 روزه هموراژي داخل مغزي در افرادي که همزمان داروهاي ضدافسردگي و NSAIDs مصرف مي‌کنند، در مقايسه با داروهاي ضدافسردگي به تنهايي، 60 درصد افزايش مي‌يابد.
