اخبار
هنوز یک جامعه علمی برای سیاستگذاری در طب سنتی وجود ندارد/ طب اسلامی چیست؟
دانشیار دانشگاه باقر العلوم در نشست آشنایی با نظام سلامت در اسلام اظهار کرد: برای پیشگیری از سوء استفاده از طب اسلامی نیاز به یک جامعیت علمی برای سیاستگذاری وجود دارد. به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، دوره تخصصی آشنایی با نظام سلامت در اسلام ویژه اعضای هیئت علمی، متخصصین و دستیاران طب سنتی از سوی دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران با حضور اساتید قرآن وحدیث، فقه و اصول در حکمت سرای طب ایرانی برگزار شد. این نشست با هدف روشن کردن ارتباط دین و حوزه سلامت و پیشگیری از سوء استفادههای که به نام طب اسلامی در سطح جامعه رایج شده است برگزار میشود.همچنین هدف از برگزاری این کارگاهها تبین نسبت اسلام و طب براساس علوم معرفتی، عقلی و نقلی دینی عنوان شده است. در این نشست حجت الاسلام و المسلمین حسین سوزنچی، دانشیار دانشگاه باقر العلوم با بررسی نسبت علم و دین و معنی موجهه طب اسلامی عنوان کرد: دین در نگاه غرب تنها نگاهی نقلی است، اما از نظر اسلام دین علاوه بر جنبه نقلی آن عقلی و معرفتی هست. در این میان و در جمعبندی موضوع علم سوالاتی پیش میآید که آیا علم و اسلام در تعامل یکدیگر است؟ معنای موجه طب اسلامی چیست؟ آیا طب اسلامی خطاناپذیر است؟ همچنین آیا این دین قابل پیشرفت است؟ از سوی دیگر در صورت تقابل دادهای دینی و بشری چه باید کرد؟ وی افزود: موضع علم در قبال اسلام این است که هر روش معرفتی اجازه ورود به علم را دارد حال اسلام خود روشهای معرفتی بسیاری دارد، لذا اجازه ورود و کنکاش در علم را دارد، از سوی دیگر از نظر اسلام علاوه بر متون دینی معارف معتبر بشری نیز که منابع معتبری باشند از منظر اسلام قابل قبول هست. سوزنچی در ادامه به ویژگی طب اسلامی پرداخت و اظهار کرد: وقتی این طب از منابع مورد قبول علم و دین استفاده کند، مورد قبول واقع میشود، اما باید اشاره کرد که صرف استفاده از منابع دینی برای تائید علم کفایت نمیکند، بلکه باید گفت: هر آنچه که در راستای غایات مطلوب دین باشد، علم دینی است، در غیر این صورت علم اگر چه مبتنی بر واقعیت باشد، اما تا زمانی که تقرب خداوند در آن حس نشود و در راستای اهداف دینی نباشد، نمیتوان گفت که آن علم دینی است. مانند علم شرابسازی یا کسی که بر علیه نژاد بشر مورد سوءاستفاده قرار گیرد. استاد فقه و اصول دانشگاه باقر العلوم با تاکید بر اینکه طب باید مبتنی بر درک صحیح از مبانی دینی باشد، تصریح کرد: افرادی که داعیهدار طب اسلامی هستند، ممکن است سوء نیت نداشته باشد، اما برداشت آنها نیز درست نباشد. این افراد چون مبانی صحیحی ندارند، نمیتوانند اظهار کنند که علم آنها دینی است. وی ادامه داد: متاسفانه امروز در حوزه طب اسلامی برخی استنباطهای غلطی از متون دینی و طبی دارند که استنباطها موجب ترویج آرا و عقاید غلطی میشود. سوزنچی در ادامه به بررسی علم مطلوب دین پرداخت و عنوان کرد: برخی میگویند که علم طب اسلامی نمیشود، اما اگر به این توجه داشته باشیم که علم در سه مقوله آیه محکمه، فریضه عادله و سنت قائمه خلاصه میشود، میتوانیم بگویم که طب هم چون در راستای آیه محکم و فریضه عادله میتوانیم بگویم که اسلامی است. وی ادامه داد: هر علمی که واقعا به حقیقت مرتبط باشد یا در راستای تحقق حق به کار آید از آنجا که خدا ریشه و پشتوانه و اصل همه حقایق است، این علم دینی است و مطلوب است. اما علمی که از خدا غافل بوده صرفا فضل است، اما علم مطلوب دین نیست. این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه به خطاپذیری و امکان پیشرفت طب اسلامی پرداخت و عنوان کرد: هر طبی که فضای طبابت آن در راستای رشد فضائل اخلاقی باشد، اسلامی است. اما باید دید این طب خطاناپذیر است یا خیر که باید بگویم خطاپذیر است، به این دلیل که کسانی که آیه و روایات معصومین را روایت میکنند، تفسیر میکنند، خود خطاپذیر هستند، لذا امکان خطا در تفسیر آنها وجود دارد. لذا میتوان گفت که طب اسلامی نیز در این راستا خطا پذیر است. وی با تاکید بر اینکه برای اعتبار بخشیدن به معرفت علمی باید بحث حجیت را مطرح کرد، گفت: در این راه، باید روشها را منقح کرد تا به یک آزمون ویرانگر تبدیل نشود، در این روش باید تمامی امکانها را در نظر گرفته، چنانکه راهی برای اشتباه باقی نماند. وی با انتقاد از روش سوء استفادهگران از طب اسلامی عنوان کرد: عوام در طب سنتی سطح علم را در نظر میگیرند و مغز آن را به وادی فراموشی میسپارد، از سوی دیگر تمامی نسخههای آنها با قطعیت همراه بود که این مسئله در بین متخصصین طب سنتی، اسلامی و طب مدرن وجود ندارد. وی در ادامه با بیان اینکه در حیطه مسائل نظری تقدم درک قطعی و محصولات عقلی منجر به توجه به ظاهر آیات و روایات میشود، عنوان کرد: این مسئله همان مسئلهای است که از آن به آزمونهای ویرانگر تعبیر میشود. سوزنچی در ادامه به تفاوت پارادیمی طب مدرن و اسلامی پرداخت و عنوان کرد: وقتی میگویم که آیا طب اسلامی باید به روشهای طب مدرن تن در دهد، پاسخ منطقی این است که هر متخصصی که به واقعیت رسیده است، میتواند کار خود را انجام دهد، اما مسئله اجتماعی غیر از این است. وقتی میخواهیم آن را در جامعه گسترش دهیم، باید سیاستگذاری انجام گیرد. سیاستگذاری یک عرصه تغییر اجتماعی است که مجاهدت علمی میتواند در آن موثر باشد. وی یاد آور شد: نظام رسمی تعلیم و تربیت حوزه سیاستگذاری بوده و قابل بحث است وگرنه کسی که به صدق مطلبی باور دارد براساس باور خود حرکت میکند. وی در پایان با بیان اینکه برای پیشگیری از سوء استفادههای طب اسلامی باید دست اندرکاران این حوزه به برخی قواعد طب مدرن تن در دهند خاطر نشان کرد: در طب سنتی و طب اسلامی مانند طب مدرن هنوز یک جامعه علمی برای سیاستگذاری وجود ندارد، باید نظام پزشکی در طب سنتی یا اسلامی به کار افتد تا حداقل از افرادی که تخصصی در این زمینه ندارند برای ورود به این عرصه جلوگیری شود.