مقالات
5 مسئولیت جامعه جهانی در حوزه سلامت
مناقشات مدام همچنان به سلامت و رفاه بشر صدمه میزند. در سراسر جهان، 60 میلیون نفر به دلیل مناقشات خشونتبار از خانههای خود رانده شدهاند. بهعلاوه، زندگی 218 میلیون نفر سالانه تحت تاثیر فجایع قرار میگیرد. برای پیشگیری و التیام رنجهای بزرگ بشری چه باید کرد؟ این پرسشی است که شرکتکنندگان در گردهمایی سران که 23 و 24 مارس 2016 در استانبول برگزار میشود، میخواهند به آن پاسخ دهند. این برای اولین بار است که بان کی مون، دبیر کل سازمان، سران کشورهای جهان، سازمانهای بشردوستانه، مردم درمانده از بحرانها و برخی شرکای جدید مانند بخش خصوصی را تحت عنوان «نخستین اجلاس جهانی بشردوستانه» گرد هم آورده است تا پیشنهادهای آنان برای حل بحرانهای جهانی را بشنود.» این گردهمایی که سازمان ملل متحد متولی آن است و با سخنرانی بان کی مون، دبیر کل، افتتاح میشود، قرار است به دنبال راههای بهتر برای پاسخ دادن به نیازهای مردم جنگزده و نیز ارتباط دادن کمکها به اهداف توسعه پایدار و تلاش برای جلوگیری از مناقشات و ایجاد حالت انعطافپذیری در صورت بروز فجایع باشد. این اقدام حاصل 3 سال مشاوره با 23 هزار نفر در 153 کشور و مشاورهای جهانی است که در اکتبر سال 2015 در ژنو سوئیس برگزار شد.
هفته گذشته، بان کی مون گزارش خود را با عنوان «بشریت واحد، مسئولیت مشترک» درباره دیدگاههای خود منتشر کرد. در این گزارش 5 مسئولیت اصلی برای جامعه جهانی در نظر گرفته شده است که به نظر دبیر کل برای خیر کل بشریت ضروری است: رهبری سیاسی برای جلوگیری و پایان مناقشات، تقویت تعهد به قوانین بینالمللی، اطمینان از اینکه هیچ فردی از قلم نیفتاده است، طی مسیر از ارائه کمک به سوی پایان نیازها و سرمایهگذاریهای سیاسی، سازمانی و مالی برای تحقق این دستور کار. موارد چهارم و پنجم بیش از بقیه به سلامت انسان مربوط میشوند. «کسی جا نمانده است» از موضوعات اهداف توسعه پایدار، مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2015، است. بر اساس این دستور کار، بان کی مون معتقد است باید به وضعیتی در آن مناقشات، فجایع، آسیبپذیریها و خطرات درجه اول برسیم که بتوانیم از توسعه درازمدت پایدار کمک بگیریم و نیز به آن کمک برسانیم. وی همگان را برای عملکردی گسترده بهمنظور رسیدن به این اهداف فرا خوانده است که برخی از آنها واجد اهمیت بیشتر و برخی دیگر دارای اهمیتی کمتر هستند. اهداف و آرمانهای محسوستر شامل برنامهای جهانی برای کاهش جابجاییهای داخلی با روشی درست و ایمن، به روشی است که این جابجاییها تا سال 2030 به 50 درصد وضعیت فعلی برسد، ایجاد یک چارچوب همکاری بینالمللی برای مسئولیتپذیری از پیش تعیینشده و منصفانه به خیل عظیم مهاجران، فراهم آوردن سرمایهگذاری کافی درازمدت از پیش تعیینشده برای حمایت از کشورهای میزبان پناهجویان که خدمات درمانی و عمومی حیاتی را زیر چتر خود داشته باشد.
مورد شماره 4 بر برپایی نهادهای انسانی و توسعه برای پاسخی هماهنگ و یکپارچه تاکید میکند تا بتوان از وضعیت پاسخ فوری به آلام بشری به سوی راهحلهای درازمدت مبتنی بر اهداف توسعه پایدار پیش رفت. اهداف توسعه پایدار در این مسیر درواقع نقش چارچوب پاسخگویی و برآورد نتایج کلی را دارند. بان کی مون نظر نظام کمک بینالمللی شامل نهادهای سازمان ملل متحد و نهادهای غیردولتی و کمکدهندگان را به سه رویکرد مهم جلب کرده است: 1) تقویت، این نهادها جایگزین نظام بومی و محلی نباید شوند و باید تنها نقش تقویتکننده داشته باشند. 2) آمادگی از قبل، برای انجام برخی اقدامات نباید منتظر واقعه ماند و 3) با کار روی نتایج کلی و جمعی باید بتوان شکاف بین توسعه پایداری که سازمان ملل تعریف کرده است و کمکهای انسان دوستانه برای حل بحرانها را پشت سر گذاشت. برخی نهادهای ذیربط انتقاد میکنند که گزارش حاوی پیشنهادهای زیاد (بیش از 120 مورد) است که این پیشنهادهای اولویتبندی نشدهاند. برخی دیگر عقیده دارند که به اصلاحات در ساختار سازمان ملل در این گزارش توجه نشده است. انتقادات به نظر منصفانه هستند. ما، نویسندگان لنست، به این انتقادات اضافه میکنیم که میشد به موارد مربوط به سلامت بیشتر پرداخته میشد، مثلاً بیماریهای غیر واگیر در جمعیتهای بحرانزده باید بهعنوان بخش نگرانکننده سلامت عمومی در نظر گرفته شود. این بیماریها و بودجهای که باید به درمان آنها اختصاص داده شود، نباید در گزارشهای جهانی فراموش یا کمرنگ شوند. علاوه بر این، گزارش باید آموزش پزشکان و پرستاران پناهجو را که قادر به ارائه خدمات درمانی و پزشکی در اجتماعات پناهندگان نیستند مدنظر قرار دهد.
درهرصورت، بهرغم کاستیهای گزارش یک موضوع کاملاً روشن است: پاسخهای فعلی به سلامت و بحرانهای انسانی شکست سختی خوردهاند. مرگ 5 هزار پناهجو در سال 2015 که برای رسیدن به مکانی من جان خود را از دست دادهاند، مهر تایید دیگری بر تراژدی انسانی است. ابتکاراتی که دبیر کل مطرح کرده است تلاشی بلندپروازانه برای برخورد با این موضوعات است و اجرای این آرمانهای بلندپروازانه به این بستگی دارد که کشورهای جهان تا چه حد گزارش دبیر کل را جدی گرفتهاند و تا چه حد میخواهند بر اساس مسئولیت واحد جهانی عمل کنند. نتایج اجلاس استانبول معیاری برای تعهد کشورهای مختلف به اتحاد جهانی است.
ترجمه: مرجان یشایایی